ล้าง แอร์บรัช airbrush cleaning

หลังจากจบงานทำโมเดลชิ้นใหญ่ ทำให้ผมมี stock ภาพขั้นตอนการทำจำนวนมาก ขั้นตอนหนึ่งที่คนใช้แอร์บรัช ต้องเจอกันมาบ้างคือการล้างแอร์บรัช

อาการของแอร์บรัชที่ต้องการการล้างใหญ่ (ล้างแบบถอดชิ้นส่วน)

1. พ่นแล้วลำลัก
2. พ่นรีดเส้นได้ไม่เล็กเหมือนเดิม
3. พ่นลมไม่ออก ลมย้อนกลับไปที่กรวยสีหมด 
4. ดันเข็มเข้าปลายนมหนูได้ไม่สุด
5. ไกฝืด ถอยไกยาก
6. เข็มติด เลื่อนเข้าออกยาก

อาการในข้อ 1-4 เป็นอาการของนมหนู ตันหรือมีสีเข้าไปข้างอยู่

ส่วนอาการของ 5-6 เป็นอาการสีย้อน มีสีเข้าไปเคลือบในกลไกแอร์บรัชส่วนหลัง

การป้องกันสีอุดตันเพื่อไม่ต้องล้าง airbrush ใหญ่บ่อยๆก็คือ

• ไม่ทิ้งสีระหว่างการพ่นไว้ในกรวยสี ถ้าจำเป็นต้องหยุดพ่น ให้เทสีเก็บใส่ถ้วย แล้วล้างทินเนอร์เปล่าๆกับ airbrush อาจไม่ต้องสะอาดมาก ถ้ากำลังจะกลับมาทำต่อ   อันนี้แม้แต่ไปเข้าห้องน้ำสัก 5 นาทีก็ไม่ได้นะครับ ต้องเทสีคืนเก็บก่อนเท่านั้น
• ระวังอย่า กระดกปลาย airbrush ส่วนหน้าขึ้นสูง เพราะสีจะย้อนกลับไปด้านหลังและไปแห้งกลัง ทำให้ไกฝืด
• หลังพ่นสีทุกครั้งให้ล้างพ่นทินเนอร์ทิ้ง ให้สะอาด ถ้าให้ดีอาจมีพู่กันเก่าๆตัดขนสั้นแข็งๆ ไว้ปัดๆขัดๆ ก้นกรวยสี ให้สีที่แห้งกรังหลุดออกมาก  และควรคลาย lock ถอยเข็มออกมาให้พ่นรูในกรวย เพื่อให้ล้างสีได้สะอาดด้วย
• เวลาเช็ด ทิชชูดีๆจะช่วยได้มาก เพราะถ้าใช้ทิชชูถูก ขุยของกระดาษจะหลุดออกมาอุดตัดที่ปากนมหนู
• หลังล้างสีแต่ละครั้ง ให้ถอยเข็มออกจากตำแหน่งเล็กน้อย แล้วหมุนตัว lock ไว้ เวลากลับมาใช้ใหม่ จะทำให้เข็มไม่ติดแน่น (เคล็ดลับนี้ได้จากพี่เจี๊ยบ เซียนทำสีรถถัง)

ทั้งหมดข้างต้นเป็นการดูล้าง ล้างแอร์บรัชตามปกตินะครับ ไม่มีการถอดชิ้นส่วนใดๆ  แต่ที่กำลังจะพูดถึงหลังจากนี้ เป็นการล้างใหญ่ จะล้างเมื่อจำเป็นเช่นสีตัน หรือพ่นสีสะดุดเท่านั้น

อนึ่ง สีอคริลิคสูตรน้ำจะมักจะแข็งตัว ตกตะกอน ละลายยากกว่าสีแลคเกอร์จึงอาจต้องมีการล้างใหญ่ เป็นครั้งๆ แต่ถ้าใช้สีสูตรแลคเกอร์ อย่าง mr.color ไกอา สีกระป๋อง แล้วใช้ทินเนอร์แลคเกอร์ล้างให้สะอาดเป็นประจำ อาจไม่ต้องล้างใหญ่เลยก็เป็นได้ครับ

เริ่มต้นก็ถอดฝาครอบด้านหน้าออกครับ แล้วก็ถอดเข็มออกด้านหลังไปเก็บขึ้น ในภาพจะเห็น ปลายทางออกของเข็ม เป็นรูปโคน ตรงนั้นเรียกว่า นมหนู หรือ nozzle ซึ่งถ้ามีสีเข้าไปตันก็มักจะตันภายในนมหนู ทำให้พ่นสีออกไม่ดี

นมหนูนี้สามารถถอดออกมาล้าง หรือแช่ทินเนอร์เลยก็ได้ (ข้างล่างเดี๋ยวผมจะแสดงการถอด) แต่ปกติเวลาผมล้าง บางทีการถอดนมหนูจะเสี่ยงกับการเสียหาย อาจไปทำ o-ring เสีย หรือทำหล่นหายได้ ผมเลยมักใช้ ลวดทองแดงจากสายไฟ ขนาดพอดีๆ สอดเข้าไปทำความสะอาดภายใน แล้วก็หยดทินเนอร์ลงในกรวยสีไปพร้อมๆกันนิดหน่อย   โดยลวดทองแดงนี้จะเล็กและนิ่มกว่านมหนู ดังนั้นจะำไม่ทำความเสียหาย หรืออาจใช้แท่งพลาสติกอ่อน จากไม้กวาดซึ่งปัจจุบัน มีไม้กวาดบางแบบ ขนเป็นพลาสติก สามารถตัดมาใช้ได้เลย พลาสติกจะนิ่มมาก ใช้ไม่กี่ทีจะหัก

นมหนูที่ตัน จะทำให้ ดันเข็มเข้ามาไม่สุดตำแหน่ง แต่ถ้าล้างทำความสะอาดดีแล้ว นมหนูจะเลื่อนมาด้านหน้าได้สุด

ส่วนอาการ ไกฝืด ค้าง หรือเข็มติดแน่น อาจเกิดจากมีสีเข้าไปในกลไกส่วนหลัง วิธีก็คือถอดเข็ม กับตัวก้านด้านหลังตามในภาพออกมา ตัวก้านนี้มักมีสีเข้าไปตันภายในถ้าเราเผลอทำสีย้อน

วิธีก็คือ นำทินเนอร์ (สำหรับผมใช้สีอคริลิคจึงใช้ alcohol ล้างแผล) มาล้าง ถ้ามีสีแห้งกรังอยู่ภายในก็ หันเข็มกลับด้านหลัง เอาด้านป้านเข้าไปขูดสีที่ค้างอยู่ให้หลุดออกหมด

สะอาดดีแล้ว ก็เอาลงไปแช่ทินเนอร์เลยก็ได้ :-)

ส่วนของฝาครอบด้านหน้า ถ้ามีสีแห้งกรัง ก็เอามาแช่ทินเนอร์ให้สะอาด ผมเองใช้สีอคริลิค สีจะแห้งแข็งแช่อย่างเดียวไม่ออก ต้องใช้พู่กันตัดขนแข็ง มาช่วยปัดขัดสีออก สะอาดดีแล้วก็แช่เลย ในภาพข้างบนจะเห็นตะกอนสีแข็งๆ ที่หลุดออกมานอนก้นถ้วยอยู่  .... มาถึงขั้นนี้ก็จบแล้วครับ  ถ้าประกอบกับแล้วกลไกทุกอย่างลื่นไหล พ่นสีรีดเส้นสะดวก ก็ไม่ต้องทำอะำไรต่อ ครั้งถัดไปก็ให้ป้องกันสีแห้งกรังด้วยวิธีข้างต้น ส่วนถ้ายังไม่หายเช่น มีอาการไกฝืดอยู่ ไม่เด้งขึ้นมาเอง อาจเป็นเพราะสีย้อนลงไปด้านล่างตรงลิ้นกั้นลมด้วย ก็ต้องถอดมากกว่านี้อีก แต่ยิ่งถอดเยอะก็ยิ่งมีโอกาสเสียหาย ถ้าเป็นมากๆ อาจต้องส่งเข้าศูนย์ครับ
----------------------------------------------------------------------------------------------------

อันนี้แถม สำหรับผมใช้ airbrush ยี่ห้อของไต้หวัน เข็มจะอ่อน งอได้ได้ไม่ระวัง แต่ดีที่ราคาถูก และก็พอมีวิธีซ่อมได้ ครับ (วิธีนี้จำมาจากตอนเอาไปส่งซ่อมที่ศูนย์)

คือถ้าปลายเข็มงอ อาการคือพ่นแล้วลมออกไม่พุ่งตรง แต่เบี้ยวเอียงไปด้านอื่น ทำให้พ่นรีดกะตำแหน่งยาก เพราะเส้นสีจะเบี้ยวตลอด และไม่อยากซื้อใหม่ อาจลองวิธีแก้ตามภาพข้างบน คือเข็มที่งอทิศที่งอจิกลงแนบเข้ากับกระดาษทรายเบอร์ 1200 แล้วฝนลากเข็มถอยหลังเป็นเส้นตรง สังเกตจะเห็นว่าปลายที่งอจิกจะลาก ทิ้งรอยไว้บนกระดาษทรายเป็นเส้นตรง   ทำซ้ำไปเรื่อยๆจนรู้สึกว่าที่งอหายไป หรือลากแล้วไม่ทิ้งรอยกระดาษทรายแล้ว เพราะแสดงว่าตรงที่งอเกือบๆเข้าตำแหน่ง

และสำหรับผมพอดีต้องการเปลี่ยน nozzle นมหนู พร้อมเข็มจากขนาด 0.2 มม. เป็น 0.3 มม. ทั้งชุด

วิธีถอดนมหนูก็ใช้ประแจที่ให้มาด้วยในชุด airbrush ค่อยขันออกตามทิศกฏมือขวา แล้วใส่นมหนูอันใหม่เข้าไป เวลาขันเข้านี่ต้องมือเบามากๆ ใช้แค่ปลายนิ้วก้อยดันประแจให้หมุนเข้าที่ ควรทำบนโต๊ะที่เรียบร้อยและแสงสว่างพอ

นมหนู + เข็ม ชุดที่เปลี่ยนแล้ว จัดการเก็บเข้าซอง ลงกล่องให้เรียบร้อย เป็นอันเสร็จ :-)